به نقل از «ایمنا»

فکه و بازخوانی ماجراهای تاثیرگذار تفحص

تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۲۸۲۴۱

اگر می‌خواهی فکه را بشناسی باید به تعبیر طلایی سید شهیدان اهل قلم رجوع کنی، آنجا که گفته است، می‌دانی به کجا می‌روم، به فکه؛ همان‌جایی که رزمندگان ما با چشم خود، تحویل نفوس شهدا توسط فرشتگان را مشاهده می‌کردند.

به گزارش خبرنگار ایمنا، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که هشت سال به طول انجامید، گستره‌ای به مساحت بیش از ۱۶۰۰ کیلومتر مربع را در بر گرفت و یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های قرن بیستم را رقم زد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پهنه عملیاتی این جنگ از ویژگی‌های گوناگون جغرافیای انسانی و طبیعی برخوردار بود و انواع مختلف عملیات نظامی در آن انجام گرفت.

سیدصالح ایمانی، پژوهشگر دفاع مقدس در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایمنا قرار داده، به معرفی «منطقه فکه» پرداخته است: «فکه منطقه‌ای بیابانی بین دو استان خوزستان و ایلام است که بخشی از آن در شمال‌غربی استان خوزستان نزدیک شهرستان دشت آزادگان و بخشی از آن در جنوب‌شرقی استان ایلام و در کنار شهرستان دهلران واقع شده است.

این منطقه از جنوب به چزابه و شهر بستان از شرق به ارتفاعات میشداغ و رقابیه از شمال‌غرب به عین‌خوش و شهر موسیان از شمال‌شرق به برقازه و از غرب به استان العماره عراق منتهی می‌شود. خاک فکه رملی و مملو از شن‌های روان است، البته رمل و شن‌های روان در بخش جنوبی آن بیش‌تر است، به گونه‌ای که حرکت کردن روی آن بسیار سخت و طاقت‌فرسا است.

در فکه جنوبی، چند روستای بسیار کوچک و یک پاسگاه مرزی وجود دارد، اما فکه شمالی چند روستای بزرگ دارد. با وجود رودخانه دویرج که از این منطقه می‌گذرد، شرایط کشت و کار و پرورش دام در آن راحت‌تر از فکه جنوبی است.

از آنجا که منطقه فکه هم‌مرز با عراق است با شروع جنگ تحمیلی، یکی از مناطق اصلی تجاوز و حمله بود در ماه‌های ابتدایی جنگ، لشکر یک مکانیزه عراق به این منطقه وارد شد و از این محور به سمت شوش حرکت کرد، اما در مسیر مقاومت یک گروه کوچک از تیپ ۳۷ زرهی ارتش (شیراز) و گروه کوچکی از پاسداران مواجه شد. عراق به خاطر مقاومت جانانه این دو گروه با وجود برتری نفرات و سلاح، به سختی توانست از فکه عبور کند. البته در طی عبور تعداد زیادی از خانه‌های روستاییان را خراب کرد و بسیاری از مردمان روستایی و عشایری این منطقه را به شهادت رساند به این شکل، منطقه فکه به اشغال کامل بعثی‌ها در آمد و تا عملیات فتح‌المبین یعنی فروردین سال ۱۳۶۱ در اشغال ماند.

فرماندهان ارشد نظامی ایران برای شکستن بن‌بست به وجود آمده، اجرای عملیات در مناطق غیر محتمل برای دشمن را در دستور کار خود قرار دادند، از این رو منطقه رملی فکه تا چزابه به دلیل بکر بودن و امکان ضعف در خطوط پدافندی دشمن برای انجام عملیات والفجر مقدماتی در نظر گرفته شد. این عملیات در جنوب فکه انجام شد و شکست در آن خاطرات تلخی را به جا گذاشت. تعداد زیادی از نیروهای ایرانی به علت لو رفتن عملیات و تجهیزات فراوان دشمن و میادین مین بسیار در منطقه کشته و مجروح شدند، عده‌ای عقب‌نشینی کردند، اما عده زیادی در این سرزمین جا ماندند. برخی بر اثر تشنگی در بیابان سوزان فکه کشته شدند و عده‌ای هم به طرزی فجیع توسط نیروهای بعثی کشته شدند، حتی عراقی‌ها برخی از مجروحین را زنده‌به‌گور کردند، برای همین فکه به قتلگاه شهدا و هم چنین کربلای ایران معروف شده است.

دو ماه بعد از عملیات والفجر مقدماتی، عملیات جدیدی با همکاری سپاه و ارتش در منطقه شمال‌غربی فکه تا ارتفاعات حمرین انجام شد که با آزادسازی ۱۵۰ کیلومتر مربع از خاک به پایان رسید.

عمده بخش‌های فکه در اختیار ایران بود تا اینکه در دوم دی‌ماه سال ۱۳۶۵ ارتش بعث بعد از شکست‌های متعدد در جبهه‌ها حمله مجددی را به فکه شروع کرد که این حمله ناگهانی باعث اشغال هفت کیلومتر از خاک این منطقه شد، اشغالی که متأسفانه تا آخر جنگ ادامه پیدا کرد.

یادمان زیارتی فکه در جنوب‌شرقی پاسگاه فکه و شمال‌غربی پاسگاه چزابه، هم یک نشانه برای گرامیداشت عملیات‌ها و شهدای آن منطقه است و هم مقتل ده‌ها شهید دوران دفاع مقدس و روزهای تفحص.

کاروان‌های راهیان نور برای زیارت یادمان فکه راه زیادی را باید طی کنند به همین دلیل فکه نسبت به برخی از یادمان‌ها، خلوت‌تر است. یادمان فکه جایی است برای مرور کارنامه عملیات‌های والفجر مقدماتی و والفجر یک و بازخوانی ماجراهای تأثیرگذار تفحص..

با آغاز به کار گروه تفحص شهدا با مسئولیت شهید علی محمودوند در این منطقه، پیکر پاک ۱۲۰ تن از شهدا در گودال مقتل والفجر مقدماتی پیدا شد، شهدایی که هویت بعضی از آنها هیچ‌گاه مشخص نشد و در همین جا بود که شهید سیدمرتضی آوینی و همکارش شهید سعید یزدان‌پرست آسمانی شدند.

کد خبر 627061

منبع: ایمنا

کلیدواژه: دفاع مقدس جنگ تحمیلی فکه قتلگاه شهدا کربلای ایران عملیات والفجر مقدماتی عملیات والفجر یک شهيد سيد مرتضي آويني جغرافیای جنگ شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق والفجر مقدماتی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۲۸۲۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دشوارترین عملیات نظامی در دوران جنگ با عراق /کدام فرمانده سپاه به در روز اول به شهادت رسید؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، سایت مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به مناسبت سالروز انجام عملیات بیت‌المقدس در دهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱، در گزارشی به بازنشر وقایع این عملیات پرداخت.

بنابر روایت ایرنا، پس از حدود ۲۰ روز تلاش پیگیر برای اجرای عملیات آزادسازی منطقه غرب رودخانه کارون و خرمشهر، فرماندهان ارشد سپاه و ارتش در قرارگاه مرکزی کربلا حضور دارند.

آیت‌الله مشکینی امام‌جمعه قم، آیت‌الله محمد صدوقی امام‌جمعه یزد و فخرالدین حجازی نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی نیز با هدف تقویت روحیه رزمندگان، به جمع فرماندهان قرارگاه کربلا پیوسته‌اند. خبرنگاران هم آمده‌اند تا وقایع عملیات را از مرکز فرماندهی آن گزارش کنند.

رزمندگان سه قرارگاه عملیاتی قدس، فتح و نصر که از غروب روز گذشته به‌طرف خطوط تعیین‌شده برای آغاز عملیات عزیمت کرده بودند، با استقرار در مواضع پیش‌بینی‌شده، به انتظار نشسته بودند تا فرمان حمله صادر شود.

پس از اعلام آمادگی اغلب یگان‌ها برای درگیر شدن با دشمن و نیز تلاوت آیاتی از سوره مبارکه فتح در مرکز فرماندهی، فرمان عملیات بیت‌المقدس در ساعت ۰: ۳۰ بامداد روز دهم اردیبهشت ۱۳۶۱ با اعلام رمز بسم‌الله القاصم الجبارین، یا علی بن ابیطالب (ع)، از سوی فرماندهی مشترک قرارگاه کربلا (محسن رضایی و سرهنگ علی صیاد شیرازی) به فرماندهان سپاهی و ارتشی قرارگاه‌های عملیاتی قدس، فتح و نصر ابلاغ شد.

در خصوص علت این نام‌گذاری (بیت‌المقدس)، محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران، در ساعت ۲ و ۱۵ دقیقه بامداد (دهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱) در قرارگاه کربلا در یک پیام رادیویی گفت: علت نام‌گذاری عملیات این بوده که به تمام دنیا فلسفه و خط‌مشی آینده خودمان را بعدازاین عملیات اعلام کنیم که راه ما به‌سوی بیت‌المقدس است.

صدام و صدامیان تبلیغات خواهند کرد که این‌ها قصد تجاوز دارند. اما با اسم‌گذاری عملیاتمان ثابت کردیم که به‌هیچ‌وجه قصد تجاوز به هیچ کشوری را نداریم و قصد ما راندن اجنبی‌ها و مزدورانی است که وارد خاک کشورمان شده‌اند و هدف اساسی ما هم درنهایت بیت‌المقدس و آزادی خانه خداست که باید این خانه را از لوث صهیونیست‌های بین‌الملل و امپریالیست‌های جهان خوار آزاد بکنیم.

اما پس از صدور حمله، رزمندگان بسیجی، سپاهی و ارتشی که از قبل در نقطه رهایی به انتظار نشسته بودند، حرکت خود را در سکوت و تاریکی شب به سمت مواضع دشمن آغاز کردند.

در نتیجه عملکرد سه قرارگاه عملیاتی در اولین روز عملیات، فقط قرارگاه فتح موفق شد تقریباً به همه اهداف خود دست یابد و منطقه حدفاصل کارون (رحمانی تا دارخوین) و جاده اهواز - خرمشهر (از کیلومتر ۷۰ تا ۸۸) را به‌عنوان سرپل تصرف کرده، خط پدافندی خود را در شانه شرقی جاده برقرار کند و تا ساعت ۵ بعدازظهر، ۱۰۰۲ نفر را نیز به اسارت بگیرد.

قرارگاه نصر اگرچه توانست منطقه حدفاصل کارون (دارخوین تا نزدیکی سلیمانیه) تا قسمتی از جاده در محدوده ایستگاه ۱۰۰ (گرمدشت) را به‌عنوان سرپل تصرف و بخشی از قوای زرهی لشکر ۳ عراق را منهدم کند، لیکن از ادامه عملیات تا نهر عرایض بازماند. نیروهای این قرارگاه تا ساعت ۵ بعدازظهر، توانستند ۱۵۹۲ نفر را به اسارت در آورند.

شهادت محسن وزوایی در اولین روز

در این روز محسن وزوایی از فرماندهان محور عملیاتی تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) قرارگاه نصر به همراه تنی چند از همرزمانش به شهادت رسید. احمد متوسلیان فرمانده تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله (ص)، در خصوص این حادثه گفت: وقتی این مواضع تانک دشمن در شرق جاده سقوط کرد، نیروها را برای عبور به‌طرف جنوب حرکت دادیم، یعنی طوری بود که این قسمت را به‌صورت پیاده بیاوریم که اولاً ماشین نداشتیم، درثانی می‌خواستیم تأمین باشد که بیاوریم و فکر کردیم که اینجا مواضع دشمن در جنوب شرقی گرمدشت سقوط کرده؛ یعنی نیرویی از دشمن در سر راه ما نیست. ما فکر کردیم که در اینجا خودی است؛ هم از پشت می‌خوردیم و هم از طرفین...برادر وزوایی و برادر شعف، مسئول گردان میثم را شهید دادیم، به‌اضافه ۷۰ نفر. حدود ساعت ۱۰ صبح بود.

قرارگاه قدس هم باوجودآنکه فقط سه سرپل کوچک را در جنوب کرخه کور به دست آورده بود، موفق شد با درگیر نگه‌داشتن لشکر ۵ مکانیزه و لشکر ۶ زرهی عراق، از یاری‌رساندن آن‌ها به جبهه نبرد علیه قرارگاه‌های فتح و نصر جلوگیری کند. همچنین تا ساعت ۵ بعدازظهر ۲۸۰ عراقی به اسارت نیروهای این قرارگاه درآمدند.

بدین ترتیب قرارگاه مرکزی کربلا در اطلاعیه شماره ۳ خود نتایج عملیات تا عصر (دهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱) را چنین برشمرد: هزاران کشته و زخمی؛ تخلیه ۳۲۰۵ اسیر به پشت جبهه؛ آزادسازی ۸۰۰ کیلومتر از خاک ایران؛ انهدام صدها تانک و نفربر و خودرو؛ به غنیمت درآوردن تعداد زیادی تانک، نفربر و خودرو؛ ساقط کردن ۶ هواپیما.

۲۷۲۱۹

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901113